Χιονοστιβάδες: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τι πρέπει να προσέχουμε

Μετά τις ισχυρές χιονοπτώσεις που σημειώθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο και Ιανουάριο σε μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας και ειδικά στις ορεινές περιοχές της χώρας, παρατηρήθηκαν αρκετά φαινόμενα χιονοστιβάδων, με πιο χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη στο χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων. Εκεί, ένας μεγάλος όγκος χιονιού έπεσε σε αναβατήρα – ευτυχώς σε ώρα που το χιονοδρομικό ήταν κλειστό -, με αποτέλεσμα να τεθεί εκτός λειτουργίας για μεγάλο χρονικό διάστημα και να χρειαστεί η τεχνητή πρόκληση χιονοστιβάδας από ειδικό συνεργείο που ήρθε από την Αυστρία. Μεγάλα προβλήματα έχουν δημιουργηθεί και στο χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, στην Δράμα, όπου επίσης παρατηρήθηκαν χιονοστιβάδες, ενώ επισφαλής είναι η κατάσταση και στον Όλυμπο – όπου στις κορυφές το χιόνι ξεπερνάει τα δύο μέτρα – όπως επίσης και στα βουνά της Πίνδου. Ειδικότερα, στα Τζουμέρκα πέφτουν το τελευταίο διάστημα χιονοστιβάδες από τους καταρράκτες της ομώνυμης τοπικής κοινότητας και ο τεράστιος όγκος χιονιού έχει μέχρι στιγμής καταστρέψει τμήμα του δικτύου ύδρευσης, αλλά και μια κοντινή στην περιοχή πεζογέφυρα.

Με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά και με δεδομένη την ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού τα τελευταία χρόνια, η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης εφιστά την προσοχή στον ορειβατικό κόσμο, καθώς ο κίνδυνος για χιονοστιβάδες είναι και θα είναι ιδιαίτερα αυξημένος το επόμενο διάστημα. Μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας μάλιστα, παρουσιάζουν τα σημεία στα οποία είχαν σημειωθεί χιονοστιβάδες και στο παρελθόν και ειδικά αυτά που βρίσκονται στον Όλυμπο.

Τρόποι και μέσα αυτοπροστασίας πριν από μια χειμερινή ανάβαση

Όσοι κινούνται, λοιπόν, σε ορεινούς όγκους θα πρέπει να φροντίσουν για τα εξής:
- Θα πρέπει να υπάρχει στην ομάδα τους κάποιος που έχει εμπειρία και είναι σε θέση να αναγνωρίζει τον κίνδυνο
- Θα πρέπει να έχουν μελετήσει το ανάγλυφο της περιοχής του ορεινού όγκου που πρόκειται να επισκεφθούν, να έχουν ενημερωθεί για τις συνθήκες που επικρατούν εκεί και να έχουν προετοιμάσει την διαδρομή τους στον χάρτη. Είναι χρήσιμο η διαδρομή να χαράσσεται, έτσι ώστε η ομάδα να κινείται σε πλαγιές με κλίση μικρότερη των 30 μοιρών. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται ακόμα και όταν υπάρχει κίνηση σε κοιλάδα, για το αν υπάρχουν πλαγιές γύρω από αυτή.
- Επίσης, θα πρέπει να έχουν λάβει μετεωρολογικές πληροφορίες για τις συνθήκες που θα επικρατήσουν στην περιοχή
- Καλό είναι να έχουν δηλώσει την πορεία της διαδρομής που θα ακολουθήσουν και να έχουν ενημερώσει τους οικείους τους

- Θα πρέπει να έχουν μαζί τους κινητό τηλέφωνο και σε περίπτωση καθυστέρησης να ενημερώνουν τους οικείους τους. Εκτός από το κινητό, ιδιαίτερα χρήσιμος είναι και ο ασύρματος VHF για την επικοινωνία σε περίπτωση που το τηλέφωνο δεν έχει κάλυψη. Όσοι κινδυνεύουν μπορούν να καλέσουν από το κινητό τους στον πανευρωπαϊκό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 – στον οποίο υπάρχει δυνατότητα κλήσης ακόμα κι όταν δεν υπάρχει λήψη στο τηλέφωνο – και μέσω ασυρμάτου στην συχνότητα της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, 146.500 ΜΗΖ.
- Αν πρόκειται να διαβούν κάποια πλαγιά με πολύ φρέσκο χιόνι, δεν πρέπει να την διαπεράσει όλη η ομάδα μαζί,  αλλά να υπάρχουν αποστάσεις ασφαλείας. Αν πρέπει απαραίτητα να διαβούν περιοχές που είναι επικίνδυνες, θα πρέπει να φροντίσουν ώστε να έχουν απόθεμα δυνάμεων

Σε περίπτωση χιονοστιβάδας δύο πράγματα μπορούν να βοηθήσουν:
1. Κατάλληλος εξοπλισμός, πομποδέκτης χιονοστιβάδας (Beacon, Arva, κ.ά.), ράβδος ανεύρεσης θύματος (sonda), φτυάρι μεταλλικό, σφυρίχτρα, φακό
2. Κατάλληλη εκπαίδευση

Η ζωή του εμπλεκόμενου σε μια χιονοστιβάδα εξαρτάται αποκλειστικά από τους συντρόφους του, τον εξοπλισμό τους και πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι οι ίδιοι, καθώς ο μέσος χρόνος ζωής είναι 15 λεπτά. Με την κατάλληλη εκπαίδευση, όμως, όλοι μπορούν να βοηθήσουν και να σώσουν όποιον κινδυνεύει.

Εκπαιδεύσεις της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης

Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης σε συνεργασία με την ΑΝΕΝΑ (Association Nationale pour l Étude de la Neige et des Avalanches), θα διοργανώσει στις 16 και 17 Φεβρουαρίου 2019 εκπαιδευτικό διήμερο στο Χιονοδρομικό Κέντρο Καλαβρύτων με Γάλλο οδηγό βουνού και ειδικό στο θέμα του κινδύνου από χιονοστιβάδα.
Το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για να το παρακολουθήσουν όλοι όσοι ενδιαφέρονται, θεωρείται όμως απαραίτητο για:
•  προσωπικό χιονοδρομικών κέντρων
•  αρχηγούς αναβάσεων
•  ομάδες ατόμων που κάνουν off piste μόνοι τους
•  επαγγελματίες του χώρου

Περισσότερες πληροφορίες για την εκπαίδευση στο 2310 310649 ή στο inform@hrt.org.gr.