Μόνο το 20% των χιονοστιβάδων δημιουργείται από φυσική εξέλιξη, το υπόλοιπο 80% δημιουργείται από σκιέρ, ορειβάτες και γενικά άτομα και ομάδες που κινούνται στο βουνό.
Σε περίπτωση εμπλοκής σε χιονοστιβάδα η ζωή του εμπλεκόμενου, εξαρτάται αποκλειστικά από τους συντρόφους του, τον εξοπλισμό τους και πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι οι ίδιοι, καθώς ο μέσος χρόνος ζωής είναι 15 λεπτά. Με την κατάλληλη εκπαίδευση, όμως, όλοι μπορούν να βοηθήσουν και να σώσουν τους συντρόφους τους.
Πόσοι μπορούμε να απαντήσουμε στα παρακάτω ερωτήματα;
• Πόσο χρόνο έχω στη διάθεση μου;
• Τί μπορώ να κάνω για να σωθώ;
• Πόσο πιθανό είναι να μου συμβεί;
• Μπορώ να είμαι προετοιμασμένος;
• Μπορώ να αποφύγω την εμπλοκή μου;
• Χρειάζομαι ειδικό εξοπλισμό;
• Πρέπει να γνωρίζουν όλοι από την παρέα;
Οι παράγοντες που ενισχύουν τον κίνδυνο της χιονοστιβάδας είναι πολλοί, όπως:
• αέρας πριν και μετά
• κλίση της πλαγιάς
• ήλιος / ξαστεριά
• βροχή
• θερμοκρασία
Οι λόγοι που μπορεί να ξεκινήσει η χιονοστιβάδα είναι δύο:
1. Λόγω κλίσης
2. Από ανθρώπινο παράγοντα (skier, snowboarder, αλλά ακόμα και πεζοπόροι, π.χ. Μαίναλο 2005)
Ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας είναι περιορισμένος. Μόλις 15 λεπτά για βγάλουμε ή να βγούμε έξω από το λευκό κελί. Σε αυτά τα 15 λεπτά είναι σημαντικό:
• να έχουμε ΠΑΝΤΑ το σωστό εξοπλισμό
• να τοποθετούμε ΣΩΣΤΑ τον εξοπλισμό πάνω μας
• να γνωρίζουμε να χρησιμοποιούμε ΣΩΣΤΑ τον εξοπλισμό
• να είμαστε ψύχραιμοι
• να γνωρίζουμε από πριν τις ενέργειες που πρέπει να κάνουμε
• να είμαστε αποτελεσματικοί
Το τρίπτυχο της ασφάλειας:
• εξοπλισμός
• προετοιμασία
• εκπαίδευση
Προτάσεις για να αποφευχθούν άσκοπες κινητοποιήσεις
1. Συζήτηση με την ομάδα και ενημέρωση των μελών της. Κατά τη διαδρομή καλό είναι να γίνεται συνεχής εκτίμηση των συνθηκών και να υπάρχει ετοιμότητα, ώστε να υιοθετηθεί διαφορετική τακτική.
2. Οι ορειβάτες που πρόκειται να επισκεφτούν ορεινά συγκροτήματα καλό είναι να έχουν δηλώσει την πορεία της διαδρομής που θα ακολουθήσουν ή τους στόχους που έχουν σε ορειβατικούς συλλόγους και κατά τόπους φορείς διάσωσης.
3. Επίσης, θα πρέπει να έχουν λάβει μετεωρολογικές πληροφορίες για τις συνθήκες που θα επικρατήσουν ή να έχουν ρωτήσει άλλους ορειβάτες, που ίσως είχαν ακολουθήσει την ίδια διαδρομή τις προηγούμενες μέρες. Ειδικά ενήμεροι σε αυτό, όσον αφορά τον Όλυμπο, τον Παρνασσό και την Αστράκα, είναι οι υπεύθυνοι καταφυγίων.
4. Θα πρέπει να έχουν μαζί τους κινητό τηλέφωνο και σε περίπτωση καθυστέρησης να ενημερώνουν τους οικείους ή τους φίλους τους
5. Θα πρέπει να έχουν μαζί τους, επίσης, ασύρματο VHF για την επικοινωνία σε περίπτωση που το τηλέφωνο δεν έχει κάλυψη.
Σε περίπτωση εμπλοκής σε χιονοστιβάδα δύο πράγματα μπορούν να βοηθήσουν:
1. Κατάλληλος εξοπλισμός, πομποδέκτης χιονοστιβάδας (Beacon, Arva, κ.ά.), ράβδος ανεύρεσης θύματος (sonda), φτυάρι μεταλλικό
2. Κατάλληλη εκπαίδευση
Όσοι, λοιπόν, κινούνται σε ορεινούς όγκους και διαθέτουν συσκευή ασυρμάτου VHF μπορούν να καλέσουν σε περίπτωση ανάγκης στη συχνότητα του ραδιοδικτύου της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, 146.500MHz. Σε περίπτωση που συμβεί κάποιο ατύχημα με χιονοστιβάδα και απειλείται ανθρώπινη ζωή θα πρέπει να καλούνται πάντα και άμεσα οι αρμόδιες αρχές, γιατί κάθε λεπτό είναι κρίσιμο!
Εκπαιδεύσεις της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης
Η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης σε συνεργασία με την ΑΝΕΝΑ (Association Nationale pour l Étude de la Neige et des Avalanches), διοργανώνουν εκπαιδεύσεις για τις χιονοστιβάδες, την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους. Η εκπαίδευση διαρκεί δύο ημέρες, με θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα. Τα πρακτικά γίνονται κατά την κίνηση στο πεδίο και μέσω βιωματικού τρόπου εκμάθησης.
Η εκπαίδευση χωρίζεται σε δύο επίπεδα:
1. Follow the Trail και Search and Rescue 1 (Level 1)
2. Break the Trail και Search and Rescue 2 (Level 2, για κατόχους πτυχίου Level 1 από ΑΝΕΝΑ ή από αντίστοιχο οργανισμό)
Το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για να το παρακολουθήσουν όλοι όσοι ενδιαφέρονται, θεωρείται όμως απαραίτητο για:
• προσωπικό χιονοδρομικών κέντρων
• αρχηγούς αναβάσεων
• ομάδες ατόμων που κάνουν off piste μόνοι τους
• επαγγελματίες του χώρου
Περιεχόμενο DVA 1
Χρήση των στοιχειωδών λειτουργιών του πομποδέκτη
Πώς τοποθετώ τον εξοπλισμό με σκοπό την άμεση χρήση του
Διαχείριση προβλημάτων παρεμβολών
Εφαρμογή στοιχειωδών ενεργειών και μέτρων για έρευνα σε χιονοστιβάδα
Συναγερμός. Πώς μεταφέρω το μήνυμα, ποιες είναι οι πρώτες ενέργειες.
Αναζήτηση σημάτων με τον πομποδέκτη
Πώς κινούμαι γρήγορα και αποτελεσματικά
Πραγματοποίηση λεπτής έρευνας σε συγκεκριμένο σημείο
Γρήγορη ανάπτυξη ράβδου εύρεσης (sonda)
Πώς κάνω σωστό «σοντάρισμα» (έρευνα με ράβδο εύρεσης)
Αποτελεσματική και γρήγορη χρήση του φτυαριού
Γρήγορος απεγκλωβισμός
Περιεχόμενο FOLLOW THE TRAIL
Τι είναι το χιόνι
Πρακτική εκτίμηση της επικινδυνότητας του χιονιού
Πρακτική εκτίμησης της επικινδυνότητας των στρωμάτων χιονιού
Ανάγνωση του ανάγλυφου και της κλίσης πάνω στον χάρτη
Συμμετοχή στην προετοιμασία για το σχεδιασμό της διαδρομής
Κατανόηση της κλίμακας κινδύνου
Πρακτική εκτίμηση στο πεδίο
Μέτρηση της κλίσης της πλαγιάς με τα μπατόν
Κατανόηση και συμμόρφωση με τις οδηγίες κατά τη διαδρομή
Πώς αντιδρώ ψύχραιμα και αποτελεσματικά σε περίπτωση χιονοστιβάδας
Ενεργή συμμετοχή στην έρευνα
Προϋποθέσεις συμμετοχής
• Εξοπλισμός ορειβατικού σκι ή splitboard
• Άνετη κίνηση με τον εξοπλισμό
• Ικανότητα κατάβασης εκτός πίστας
• Καλή φυσική κατάσταση
• Προσωπικό εξοπλισμό χειμερινού βουνού
• Σετ ασφαλείας (sonder, πομποδέκτης, φτυάρι μεταλλικό). Σε περίπτωση που δεν υπάρχει εξοπλισμός, μπορεί να ενοικιαστεί
• Κατανόηση αγγλικής γλώσσας
Περισσότερες πληροφορίες για τις εκπαιδεύσεις της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης μπορείτε να πάρετε καλώντας στο 2310 310649 ή στέλνοντας email στο inform@hrt.org.gr.
