Το 2017 ήταν μία από τις χειρότερες χρονιές στην ιστορία των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη. Οι φλόγες σκότωσαν 127 ανθρώπους και έκαψαν περισσότερα από 12 εκατομμύρια στρέμματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το ύψος των ζημιών να εκτιμάται περίπου στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, η ικανότητα ανταπόκρισης των κρατών, καθώς και ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ δοκιμάστηκαν στο έπακρο εκείνη τη χρονιά αναδεικνύοντας την ανάγκη για εντατικοποίηση της συνεργασίας.
Το 2018, περισσότεροι από 100 άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη έχασαν τη ζωή τους σε φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές. Δασικές πυρκαγιές έπληξαν 22 κράτη μέλη της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί αύξηση των δασικών πυρκαγιών τόσο στην περιοχή της Μεσογείου, όσο και σε χώρες όπου οι δασικές πυρκαγιές ήταν κατά κανόνα περιορισμένες όπως η Σουηδία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Φινλανδία και η Λετονία. Αυτός ο κίνδυνος αναμένεται να ενισχυθεί στο μέλλον κατά μήκος της Ευρώπης, λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία προκαλεί ακραίες καιρικές συνθήκες και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας.
Απαντώντας σε αυτές τις προκλήσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την ενίσχυση και αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Το 2019, μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η δύναμη άμεσης επέμβασης rescEU έγινε πραγματικότητα.
rescEU - Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Ο πρώτος στόλος πυροσβεστικών αεροπλάνων και ελικοπτέρων δημιουργήθηκε τον Μάιο του 2019, πριν από την περίοδο δασικών πυρκαγιών.
Αυτή η εφεδρική δύναμη βοηθάει την ΕΕ να διασφαλίζει μια πιο γρήγορη και πιο ολοκληρωμένη αντίδραση σε κρίσεις. Λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας όταν η ικανότητα ανταπόκρισης της εκάστοτε χώρας εξαντλείται και δεν υπάρχουν διαθέσιμα μέσα στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας.
Το rescEU συμπληρώνει τις προσπάθειες των εθνικών μηχανισμών πολιτικής προστασίας. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όταν πολλές χώρες αντιμετωπίζουν την ίδια καταστροφή ταυτόχρονα και αδυνατούν να βοηθήσουν η μία την άλλη.
Μέχρι σήμερα, έξι χώρες (Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Σουηδία) έχουν θέσει εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων πυροσβεστικών αεροπλάνων και ελικοπτέρων, στη διάθεση του στόλου rescEU.
ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η αναβάθμιση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ έχει ενισχύσει και ενδυναμώσει όλα τις δομές διαχείρισης κινδύνων καταστροφών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πέρα από τη δημιουργία του rescEU, η νέα αυτή νομοθεσία ενισχύει την ικανότητα ανταπόκρισης των χωρών και υποστηρίζει δράσεις πρόληψης και ετοιμότητας των χωρών που συμμετέχουν.
Η ΕΕ αύξησε επίσης την οικονομική υποστήριξή της σε όλα τα μέσα ανταπόκρισης που συμπεριλαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας. Η Δεξαμενή αυτή δημιουργήθηκε το 2013 και ενισχύει την ικανότητα πρόβλεψης της ευρωπαϊκής ανταπόκρισης σε καταστροφές, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή ετοιμότητα πριν από μια καταστροφή. Η οικονομική στήριξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσαρμογή και την επισκευή των μέσων αντίδρασης, καθώς και για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων (εντός της ΕΕ) και εξόδων μεταφοράς (εκτός της ΕΕ) των μέσων αυτών, όταν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.
Το νεοσυσταθέν Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γνώσεων για την Πολιτική Προστασία είναι μια πλατφόρμα όπου ειδικοί στην πολιτική προστασία και προσωπικό άμεσης επέμβασης μπορούν να ανταλλάσσουν τεχνογνωσία, καλές πρακτικές και εμπειρίες. Μέσω του δικτύου αυτού, η ΕΕ σκοπεύει να ενισχύσει τη διαχείριση των κινδύνων καταστροφών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επίσης, ο αναβαθμισμένος Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ εναρμονίζει και απλοποιεί τις διοικητικές διαδικασίες, ώστε να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται προκειμένου να φτάσει η βοήθεια στους ανθρώπους που τη χρειάζονται.
ΤΟ rescEU ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Η αρχική μεταβατική περίοδος του rescEU θα διαρκέσει μέχρι το 2025. Θα προστίθενται σταδιακά περισσότερα μέσα αντίδρασης και πόροι, ώστε να δημιουργηθεί ένα αποθεματικό που θα ανταποκρίνεται σε διάφορα είδη καταστροφών, όπως έκτακτα ιατρικά περιστατικά ευρείας κλίμακας και βιολογικά, χημικά, ραδιολογικά και πυρηνικά ατυχήματα.
Το rescEU θα ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητα της ΕΕ για πρόληψη, προετοιμασία και ανταπόκριση στις καταστροφές. Σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που βασίζεται στην αλληλεγγύη, το rescEU θα διασφαλίζει ότι καμία χώρα δεν είναι μόνη της σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
